Gmina leży w województwie podkarpackim, powiat brzozowski. W jej skład wchodzi siedem miejscowości. Powierzchnia gminy ogółem wynosi 7205 Ha, z czego 75% stanowią grunty orne a około 16% lasy. Po nowym podziale administracyjnym Polski gmina Haczów weszła w skład powiatu brzozowskiego i zajmuje drugie miejsce pod względem wielkości w rejonie Brzozowa. W dniu 30 czerwca 2019 gminę zamieszkiwało 9227 stałych mieszkańców.
To malowniczy zakątek kraju wśród łagodnych wzgórz doliny Wisłoka, bogaty w tradycje, dawne obyczaje i folklor, które łącząc się z postępem i nowoczesnością, tworzą niepowtarzalny klimat tego miejsca.
Sołectwo Buków
Sołtys: P. Jan Siudyła - tel. 13 439 42 54
Skład Rady Sołeckiej:
Adamczak Bogusław
Konieczny Paweł Stanisław
Stączek Robert
Szałajko Robert
Wójcik Helena
Najmniejsza miejscowość gminy Haczów, położona wzdłuż drogi nr 887 relacji Krosno-Brzozów. Od zachodu graniczy z Trześniowem, a od wschodu z Jasionowem. Jej powierzchnia to niespełna 219 ha, zamieszkałych przez 353 osoby.
Pierwsza wzmianka o Bukowie, dotycząca zmiany granic z Jasionowem, pochodzi z 1445 roku. Panorama Bukowa jest charakterystyczna dla krajobrazu kultury rolno-osadniczej. Tworzą ją drzewa oraz porastające niewielkie wzgórza, pola uprawne, łąki, pastwiska, zabudowania i przydrożne kapliczki. Warto tutaj zwrócić uwagę na stojącą w pobliżu wielowiekowego dębu kamienną fi gurę przydrożną w kształcie słupa, zwieńczoną latarnią, postawioną w 1856 roku. W pobliżu znajduje się także przydrożny drewniany krzyż z kapliczką szafkową i rzeźbą Ukrzyżowanego.
Sołectwo Haczów
Sołtys: P. Ryszard Błaż - tel. 13 439 12 39
Skład Rady Sołeckiej:
Bienia Bernadetta Wiesława
Dąbrowski Michał
Kaczkowski Robert
Krzysik Wojciech
Matusz Edward s. Stanisława
Rajchel Lesław
Sieniawski Zbigniew s. Tadeusza
Szmyd Robert Stanisław s. Zbigniewa
Zawojski Zygfryd
Ziemiański Leszek Stanisław
To największa miejscowość, a zarazem siedziba gminy Haczów. Na powierzchni 2675 ha zamieszkuje 3218 osoby. Na przełomie czerwca i lipca 2012 roku obchodziliśmy 650-lecie jej istnienia.
Znajduje się tutaj zabytkowy zespół dworsko-parkowy, w skład którego wchodzi barokowy dwór z XVII w. przebudowany w II połowie XVIII wieku, ofi cyna dworska z XVIII wieku, kaplica datowana około 1820 roku oraz XIX-wieczna oranżeria i brama wjazdowa. W parku otaczającym zespół dworski rośnie około 550 drzew i skupisk krzewów, z przewagą gatunków drzew liściastych, takich jak: lipa, dąb, jesion, klon, grab, brzoza, topola, kasztanowiec i wiąz, ale można znaleźć tu także świerk, sosnę i modrzew.
Najcenniejszym zabytkiem jest unikatowy w skali światowej, drewniany gotycki kościół pw. Najświętszej Marii Panny, zbudowany pod koniec XIV wieku. Przez długi czas błędnie datowano jego powstanie na XVII wiek, jednak prace konserwatorskie braci Jerzego i Stanisława Gadomskich w 1955 roku bezspornie udowodniły dużo starsze datowanie kościoła. We wnęce po usuniętym ołtarzu i pod warstwą tynków odkryli oni bezcenne malowidła z 1494 roku. W sierpniu 2003 roku został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Kościół w Haczowie należy do najstarszych i największych kościołów drewnianych o konstrukcji zrębowej w Europie. Zabytkowy kościół wraz z nowym, XX-wiecznym murowanym kościołem parafi alnym tworzą Sanktuarium Maryjne. W Haczowie szczególną czcią i kultem otoczona jest od ponad 500 lat Łaskami Słynąca Figura „Piety”, która znajduje się w ołtarzu głównym nowego kościoła, gdzie przeniesiona została z kaplicy starego kościoła.
Wieś położona w północno-zachodniej części gminy Haczów. Jej powierzchnia wynosi 848 ha. Przez miejscowość przepływa potok Jabłonka, który uchodzi do rzeki Wisłok. Od północy i wschodu otoczona jest kompleksem leśnym z rezerwatem cisów „Kretówki”. Według stanu na koniec czerwca 2019 roku miejscowość liczyła 1098 mieszkańców.
Pierwsze wzmianki o miejscowości znajdują się w dokumentach i zapiskach sądów sanockich pochodzących z XV wieku, jednak niewątpliwie miejscowość istniała już wcześniej. Przymiotnik Polska zyskała w 1848 roku dla podkreślenia etnicznego składu wsi oraz odróżnienia od Jabłonicy koło Jasła oraz Jabłonicy Ruskiej nad Sanem.
Charakterystycznym dla Jabłonicy Polskiej miejscem jest dawna cerkiew grekokatolicka pw. świętych Kosmy i Damiana, wzniesiona w XVIII wieku, od 1946 roku użytkowana jako kościół rzymskokatolicki pw. Zwiastowania NMP.
Istnienie drewnianej cerkwi prawosławnej w Jabłonicy Polskiej było wzmiankowane już w XV wieku, jednak nie wiadomo nic bliższego nt. wyglądu i dalszych losów tego obiektu. Jest prawdopodobne, że cerkiew ta została spalona przez Tatarów, którzy w wieku XVII zniszczyli pobliski Brzozów, Haczów i Trześniów. Jednak już w II poł. XVIII wieku opisy wizytacji dekanatu dukielskiego informują o istnieniu "od dawna" cerkwi greckokatolickiej, drewnianej, obitej gontem, bogato wewnątrz dekorowanej, lecz będącej w złym stanie technicznym (zwłaszcza chór i główny ołtarz). Ówczesny opis świątyni mówi też o o istnieniu w niej dwóch ikon – Chrystusa Zbawiciela i Matki Bożej, i dwóch bocznych ołtarzy – Matki Bożej i św. Michała Archistratega. W 1786 inny opis, pochodzący z czasów inwentaryzacji dokonywanej na rozkaz cesarza Józefa II informuje już o czterech ołtarzach i o wolnostojącej dzwonnicy z dwoma dzwonami. Dokument ten chwali zamiar hrabiny Marianny Załuskiej, pragnącej ufundować nową cerkiew, co sugeruje, że obiekt wcześniejszy musiał nadal być w kiepskim stanie.
Nie jest ustalone, kiedy w Jabłonicy ostatecznie stanęła nowa, murowana cerkiew, podawane są daty 1791 lub 1802, co może wynikać z przedłużania się prac konstrukcyjnych. Dopiero w 1817 został wykończony jej ikonostas, a w 1850 na wieży zawieszono zegar. W 1875 cerkiew przeszła remont dachu, zaś w końcu stulecia przeszła poważny remont, w czasie którego została powiększona. Również w roku 1935 dokonano zmian w konstrukcji obiektu, przedłużając nawę i łącząc ją z dzwonnicą. Cerkiew należała do dekanatu rymanowskiego Administracji Apostolskiej Łemkowszczyzny.
Po 1947 i Akcji Wisła cerkiew przejęli katolicy obrządku łacińskiego, którzy usunęli z wnętrza ikonostas i dokonali innych zmian we wnętrzu obiektu, dostosowując go do wymogów liturgii rzymskokatolickiej. W 1959 obiekt został wyremontowany, a dwa lata później – przemalowany. Zmieniono również dotychczasowy płaski sufit na beczkowy. W 1967 kościół otrzymał nowy przedsionek, a rok później – organy.
Dawna cerkiew w Jabłonicy Polskiej jest jednonawowa, z wyodrębnionym przedsionkiem i prezbiterium. Po ostatniej przebudowie posiada dwie wieże – sygnaturkę nad nawą oraz wznoszącą się od zachodu, zwieńczoną cebulastą kopułą dzwonnicę nad wejściem do świątyni. Jest murowana, z dobudowaną od strony prezbiterium zakrystią.
Sołectwo Jasionów
Sołtys: P. Lucjan Smoleń - tel. 697 981 115
Skład Rady Sołeckiej:
Bąk Wiesław s. Mieczysława
Bogaczewicz Rafał
Hędrzak Grzegorz Tadeusz
Kasprzycki Sławomir
Najdecki Stanisław Jan
Smoleń Dorota
Wójcik Emil Kazimierz
Wieś oddalona o około 7 km od Haczowa. Jej powierzchnia wynosi 626 ha. Według stanu na koniec czerwca 2019 roku liczy 1402 mieszkańców.
Charakterystycznym obiektem dla miejscowości jest dzwonnica, która została wybudowana w drugiej połowie XIX wieku, zastępując wcześniejszą – drewnianą. Pierwotnie mieściła się w obwodzie ogrodzenia placu kościelnego, pełniąc równocześnie funkcję bramy (stąd jej forma). Zbudowany w 1810 roku drewniany kościół pw. św. Katarzyny, położony na niewielkim wzniesieniu, został na początku lat 80. przeniesiony do Zmiennicy (po wybudowaniu nowej świątyni w 1956 roku nie był użytkowany). Wraz z kościołem przeniesiono płytę nagrobną A.D.E. Wzdowskiego z 1539 roku. W dawnym kościele w Jasionowie użyta była jako stopień ołtarza głównego. W Zmiennicy ułożona jest na placu przykościelnym. Jest to najstarsza zachowana płyta nagrobna w regionie brzozowskim.
Urządzenie wnętrza częściowo zostało przeniesione z dawnego kościoła. Na uwagę zasługuje późnogotycka chrzcielnica z XV/XVI wieku, kamienna, ośmioboczna – z bogatą dekoracją heraldyczną, złożoną z 12 herbów.
W otoczeniu krajobrazowego parku z pierwszej połowy XIX wieku usytuowany jest murowany dwór z cegły, wzniesiony zapewne w pierwszej połowie XIX wieku, niegdyś własność Truskolaskich i Dzieduszyckich. Na północ od dworu usytuowany jest drewniany spichlerz folwarczny z I połowy XIX wieku, konstrukcji zrębowej.
Film uczennic klasy III Gimnazjum w Jasionowie. Autorki: Nikola Omachel, Emilia Filak, Karolina Prajsnar oraz Natalia Kukulińska pod opieką Pani Doroty Smoleń. Zdobywca III miejsca w konkursie filmowym "Piękno mojej okolicy".
Sołectwo Malinówka
Sołtys: P. Roman Kielar - tel. 13 439 19 09
Skład Rady Sołeckiej:
Białas Robert Adam
Józefczyk Edward s. Stanisława
Klamut Józef
Kmetko Janusz Andrzej
Kuźnar Ryszard
Rachwał Tadeusz
Śnieżek Lesław
Powierzchnia miejscowości wynosi 804 ha. Na jej obszarze zameldowanych jest 1030 osób. Malinówka położona jest pomiędzy dwoma pasmami zalesionych wzniesień. Na północnym zachodzie znajduje się słynny rezerwat cisów o powierzchni ponad 4 ha. To jedno z największych skupisk cisa w kraju, liczące ponad 1000 okazów. Historia miejscowości nieodłącznie związana jest ze śmiercią w 1946 roku słynnego Antoniego Żubryda – dowódcy oddziału partyzantki antykomunistycznej oraz jego małżonki – Janiny. Zostali oni zamordowani w Malinówce przez towarzysza broni – Jerzego Vaulina na zlecenie UB podczas próby przedostania się do Austrii.
Film uczniów klasy III Gimnazjum w Malinówce. Autorzy: Dominik Rachwał oraz Radosław Nehir pod opieką Pani Agaty Miki. Zdobywca I miejsca ex aequo w konkursie filmowym "Piękno mojej okolicy".
Rezerwat "CISY"
Utworzony został w roku 1957, na obszarze 4,02 ha, we wsi Malinówka w gminie Haczów, w powiecie brzozowskim. Położony jest w kompleksie leśnym porastającym południową krawędź Pogórza Dynowskiego. Znajduje się na południowym stoku wzniesienia opadającego w kierunku wsi, wysokości bezwzględne wahają się pomiędzy 300 a 360 m n.p.m.
Jest największym skupiskiem dobrze zachowanych drzewostanów cisowych w województwie podkarpackim i jednym z największych w Karpatach. Naliczono tu aż 952 egzemplarze cisa (inwentaryzacja 1997 r.). Spotyka się zarówno egzemplarze cisów w formie krzewiastej, jak i drzewiastej. Najbardziej okazały na południowym stoku ma 18 metrów wysokości, a jego pierśnica wynosi 45 cm. Najstarsze mają około 80 lat. Cisy z Malinówki obficie kwitną i tworzą nasiona.
Chronione stanowiska otacza zróżnicowany wiekowo i gatunkowo las wyżynny z drzewostanem mieszanym z przewagą sosny zwyczajnej i jodły pospolitej, z domieszką dębu, buka, grabu i jarzębu (przeciętny wiek 90–120 lat). Na obszarze rośnie kilka okazałych dębów i grabów o charakterze pomnikowym.
We florze rezerwatu odnotowano 122 gatunki roślin: 21 drzew, 12 krzewów i 89 roślin. W poszyciu powszechna jest trzmielina, leszczyna i bez czarny, a w runie najliczniejszy niecierpek pospolity, jeżyna gruczołowata, zawilec gajowy i gajowiec żółty. Z roślin objętych ochroną gatunkową wymienić też należy: kopytnika pospolitego, kruszynę pospolitą, marzankę wonną, pierwiosnka wyniosłego i lekarskiego. Ciekawostką jest obecność we florze dwóch gatunków submediterrańskich: wilczomlecza migdałolistnego i przytulii wiosennej.
Zaobserwowano na terenie kompleksu leśnego jelenie, sarny, dziki i lisy. Do najliczniejszych ssaków zaliczyć można kunę leśną, tchórza, zająca, jeża, kreta i nietoperze. Z ptaków zaobserwowano m.in. jastrzębia, krogulca, pustułkę, dzięcioła zielonego, zaganiacza, ziębę, wilgę, kruka, drozda obrożnego i orzechówkę. Gady reprezentuje żmija zygzakowata, padalec, jaszczurka zwinka i żyworodna, płazy zaś: ropucha pospolita, żaba trawna i salamandra plamista.
Sołectwo Trześniów
Sołtys P. Maciej Wojtuń
Skład Rady Sołeckiej:
Boczar Halina
Buczek Krystyna Marta
Buczek Stanisław
Głąb Karol
Kaczor Jan s. Tadeusza
Kołodziej Wojciech
Wojtoń Stanisław
Miejscowość przy trasie Krosno-Brzozów, granicząca od strony wschodniej z Haczowem. Powierzchnia miejscowości wynosi 995 ha. Według stanu na koniec czerwca 2019 roku liczyła 1163 mieszkańców.
Wieś została założona w XIV wieku. Trześniów był królewszczyzną, już od 1424 roku jego dobra były dzierżawione przez możną szlachtę, m.in. przez Radwanów, Kmitów i Tarłów.
Film uczniów klasy II Gimnazjum w Trześniowie. Autorzy: Bartłomiej Krawiec, Jan Majchrowicz oraz Jakub Prugar pod opieką Pani Anny Wermińskiej-Smoleń. Zdobywca I miejsca ex aequo w konkursie filmowym "Piękno mojej okolicy".
Film uczniów klasy I Gimnazjum w Trześniowie. Autorzy: Karolina Prugar, Michał Tomaszewski oraz Albert Stączek pod opieką Pani Joanny Kaczor.
Zespół dworski w Trześniowie - XIX w.
Zespół dworski został wybudowany w pierwszej połowie XIX wieku przez Rafała Kołłątaja – brata Hugona. W jego skład wchodzą:
drewniany dwór
z 1860r.na kamiennym podmurowaniu, pokryty gontem, konstrukcji zrębowej z trzema gankami, ściany obite gontem w tzw. rybią łuskę i spichlerz z I połowy XIX wieku. W 1996 roku dwór został częściowo zniszczony przez pożar. W 1997 roku został wstępnie zabezpieczony. zrekonstruowany i odrestaurowany.
oficyna (rządcówka)
czas powstania 1875-1899 r.,
drewniany spichlerz
czas powstania 1800-1825 r.
murowana owczarnia
czas powstania 1800-1850 r., obecnie przekształcona na stajnię;
park krajobrazowy
z II poł. XVIII w., w którego wschodniej części ulokowane były dwa stawy. W parku m.in. rośnie okazały platan.
Po II wojnie światowej obiekty dworskie były użytkowane przez Państwowe Gospodarstwo Rolne. Obecnie znajdują się w rękach prywatnych i są zamieszkałe. Właściciele prowadzą gospodarstwo agroturystyczne oraz naukę jazdy konnej.
Kościół w Trześniowie
Początkowo wieś należała do parafi i Jasionów. W II połowie XVI wieku Błońscy, właściciele dóbr, w których skład wchodziła wieś Trześniów, zamienili kościół katolicki w Jasionowie na zbór kalwiński. Wierni wybudowali drewnianą świątynię w Trześniowie w 1592 roku. W 1644 roku wyrokiem trybunału lubelskiego protestanci zmuszeni byli oddać świątynię katolikom.
Nowy, murowany kościół pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa wybudowano w latach 1879-1899 według projektu projektu Jana Sasa-Zubrzyckiego, w stylu neogotyckim. Samodzielną parafi ę utworzył w 1913 roku biskup św. Józef Sebastian Pelczar. Obecnie Trześniów jest siedzibą parafi i, należącej do dekanatu Jaćmierz w archidiecezji przemyskiej.
Najcenniejszym zabytkiem sztuki w kościele jest obraz z Chrystusem Boleściwym z końca XV wieku.
Sołectwo Wzdów
Sołtys: P. Andrzej Gromek - tel. 13 439 30 41
Skład Rady Sołeckiej:
Knurek Andrzej s. Romana
Marański Bogusław
Mazur Daniel
Nowicka Małgorzata
Rokita Alina
Sokołowski Zbigniew Jan
Żebracki Daniel Artur
Druga pod względem zajmowanej powierzchni miejscowość w gminie Haczów. Na obszarze 1005 ha zamieszkuje 963 mieszkańców.
W ofi cjalnych dokumentach nazwa miejscowości pojawia się na przełomie XIV i XV wieku. Początkowo była własnością rodziny Wzdowskich (herbu Szreniawa), w XVIII wieku przeszła na własność Ostaszewskich. Okazały pałac zbudowany w pierwszej połowie XIX wieku, obecną formę zyskał dzięki projektowi i przebudowie Adama Ostoi Ostaszewskiego – człowieka o bardzo rozległych zainteresowaniach, uczonego, artystę, naukowca i wynalazcę, zwanego nieraz „Leonardem ze Wzdowa”. Pałac stoi w otoczeniu ogrodu krajobrazowego.
W latach 1953-2003 mieścił się tutaj, cieszący się sporą renomą, Małopolski Uniwersytet Ludowy, jednak zły stan budynku i związane z tym względy ekonomiczne zadecydowały o przeniesieniu siedziby uniwersytetu do Woli Sękowej. Pałac obecnie znajduje się w rękach prywatnych.
Najmniejsza miejscowość gminy Haczów, położona wzdłuż drogi nr 887 relacji Krosno-Brzozów. Od zachodu graniczy z Trześniowem, a od wschodu z Jasionowem. Jej powierzchnia to niespełna 219 ha, zamieszkałych przez 353 osoby.
